ایلف شفّاق ءِ کتاب Honour

کوہنگیں دود ءُ ربیدگانی بن ءُ بیہہ چی انت؟ ایشی سر ءَ ہر یک چاگردی زانتکارےءِ وتی جتاہیں فکرے ۔یک نا بَلدیں مردمے ءِ بستارءَ مارا گوں روایاتانی بُنزہ ءَ بلکیں چُشیں مزنیں دِلچسپی یے مہ بیت ،بلے ایشانی اَثر ءَ مادُنیا ءِ ہر یک چاگرد ے ءَ گِندایں ۔ بیت کنَت ، وَھد ءِ ہمرائی ءَ عہدی وڑ ءُ پیماں نوکیں دوْر ءِ تاموراں الم گَپتگ، بلے دود ءُ ربیدگاں یکپاریگ ءَ کس چہ چاگرد ءَ سِست ءُ گستا کُت نہ کنَت۔ پدا روایات یا ربیدگ چاگردءِ اجتماعی زانت (Collective Knowledge)اَنت، چو گُمان کنگ بیت کہ ایشانی بارہا چاگرد ءِ ہر یک فردے بہ زانت ءُ زِند ءِ شَست ءُ ہفتاد یں سالاں ہمشانی پابند بہ بیت۔ 

تُرکی ءِ نبشتہ کار ایلف شفّاق ءِ گِدار "Honour"یا بلوچی ءَ گُشت کنیں ’’ نَنگ‘‘ہمے بُنگپ ءِ بابت ءَ اِنت کہ مردم سَتر چہ وتی ڈیھ ءُ جاہ ءَ بہ سِدیت،آ ئی ءِ چاگرد، آ ئی ءِ روایات،آ ئی ءِ دودمان ءُ ربیدگ مُدامی آ ئی ءَ گوں وَت انچو پتااَنت ءُ قید کن اَنت کہ آ بے وسءُ واکی ءَ آہانی پابند بیت ءُ وتی دِل ءِ بازیں واھشت ءُ فردی آجوئی ءَ پاہو دَنت۔اے کتاب ءِ تہا ایلف اے گپّ ءَ ھم گیشینگ لوٹیت کہ اے روایاتانی بودشت پہ مردیں آدماں جتا ءُ گستا انت ءُ پہ جنیں آدماں دگہءُ ہمے چیزپیشیگیں وَھد ءَ بگر تاں روچ مروچیگیں دورءَ مزنیں زوراکی یے ۔ایلف ءِ رِدا،چاگردی زوراکیانی بارہا ہر یک مردمے زانت ءُ سرپد اِنت بلے پدا ھم ہر کس ءَ وتی دَپ دوتکگ ۔کتاب ایلف ءِ وتی کسانی ءِ یک یاتگیری ءَ گوں بندات بیت

      "

ہما وھد ءَ کہ من ہفت سال ءِ بیتگاں۔ مئے ہمساہگاں چہ یکے زبریں دوچگرے(درزی) بیتگ، آ ئی ءَ مُدامی وتی لوگی جتگ ءُ چُپتگ۔ بیگاہ ءَ ما آ زال ءِ گریوگ ءُ پریات اِش کُتگ اَنت ءُ سُہب ءَ ما چہ آ ہسکارگاں شمشتگ اِیں، سرجمیں میتگ ءَ انچو پیش داشتگ گُشئے ناں آہاں چیزے اِش کتگ ءُ نے کہ آہاں چیزے دیستگ۔ 

"

بلے ایلف ءَ اے کتاب آہانی نام ءَ نہ کُتگ کہ ھچی نہ اش کُن انت ءُ ہچی نہ گند اَنت۔ آ ئیءَ اے کتاب پہ ہماہاں نامینیتگ کہ ’’آ اش کن اَنت ءُ گِند اَنت‘‘۔بزاں آ اگاں چاگردی زوراکی یے گِند اَنت، آ وتی دپ ءَ دوست نہ دارنت ءُ آ ئی ءِ ھلاپ ءَ گپّ جننَت۔

چو کہ ایلف ءِ جند نبشتہ کنت کہ ہمے کتاب ءِ نبشتہ کنگ یک سفرے ، کتابے ءِ وانگ ھم یک سفرے ، اے سفر ءِ تہا وانوک نوکیں جاہاں گردیت ءُ نوکیں مردماں کدی گوں مہر ءَ چاریت ءُ کدی گوں آہاں کینگ داریت۔1940ءِ دہک ءَ بگر تاں 1990ءِ بنداتی سالانی نیمگ ءَ گردوکیں اے گدار ءِ تہا وانوک یک تُرک ءُ کُردیں کُہولے ءِ سئے جتاہیں نسلانی مارشتاں ہیرت چّمی ءَ چاریت ءُ انچو جُہلانکی ءَ ماریت کہ باز براں گوں کتاب ءِ کارستاں وانوک ءَ گُشئے ہمدردی یے بیت۔

گدار ءِ بندات چہ اسماء نامیں جنکے ءَ بیت کہ لندن ءَ جاہمننداِنت، انچو کہ مردم دیما وانان کنَت، وانوک اے گپّ ءَ آشنا بیت کہ اسماء ءِ مستریں برات کہ گوْستگیں چاردہ سالاں جیل بیتگ ،اے روچ آ ئی ءِ در آہگءِ روچ اِنت بلے اسماء نہ زانت کہ آ چی بکنت آ یا آ ئی ءِ وتی برات ءِ دیماروْگ شر اِنت یا ناں، پر چا کہ ہمے برات ءَ چاردہ سال ساری آ ئی ءِ حقّیگیں مات کُشتگ۔

گدار ءِ اوّلی چار پنچ تاکاں وانگ ءَ پد ، وانوک ءَ را نبشتہ کار پدا تُرکی ءِ یک کسانکیں کُچگی دمگے ءَ بارت کہ اُدا لہتیں کُرد آبات اَنت۔ سرجمیں گِدار پدا اسما ء ءِ مات ءِ پیدائش ءُ آ ئی ءِ کسانی کہ تُرکی ءِ ہمے کُچگی د مگ ءَ گوں ہفت گُہاراں گوْستگءُ پدا ہمے نیمگ ءَ گردیت کہ چے پیم ءَ سیر ءُ سانگ ءَ پد آ ئی ءَ لندن ءَ روْگ کپیت بلے آ ئی ءِ روایات پدا آ نوکیں جاہ ءَ ھم آ ئی ءِ ہمراہ داری کن اَنت۔ انچو کہ سال ءُ روچ گوْزان بنَت، اسماء ءِ پِت برطانیہ ءِ سرمایا کاریں نظام ءَ چو یک پوریاگرے ءِ بستار ءَ بسکٹ فکٹری ءَ کار کنگءَ دم بارتءُ گُشئے چہ وَت ءَ انچو شِزار بیت کہ وت ءَ چہ وتی کہول ءَ ھم دیر داران کنَت، ہمے نیام ءَ آ ئی ءِ مستریں بچک لوگ ءِ ذمہ ءَ ءُ وتی کہول ءِ ننگ ءُ عزّت ءِ ڈبّہ ءَ وتی سر ءَ زیریت۔اے گِدار ءِ تہا ہمے چیز پیشدارگ بیت کہ چا گرد ءِ گیشینتگیں ہمے راہ ءُ راہبنداںیا روایاتاں باز یں مردم زندیاتی کُشتگ ءُ بازینے راستی ءَ مرگ ءِ دئیناں داتگ۔

 ہمے مردیں چُک ءَ کہ مات کسانی ءَ ’’سلطان‘‘، ’’واجہ‘‘ ءُ ’’واجُل‘‘ گُشیت، ہمے چُک چاگرد ءِ تہا وتی کہول ءِ نام ءِ رکھینگ ءِ ھاتر ءَ چی پیم ءَ وتی جنِد ءِ ماتءُ گُہار ءَ کُشت کَنت یا چیر دَست کُت کنَت ۔ چو کہ کتاب ءِ تہایک جاہے نبشتہ اِنت، ’’ہما مردم کہ مارا چہ درستاں گیش دُوستر اَنت، ما ہما ہاں گیشتر اذیت ھم دئیں۔

اے گدار ءِ تہا بازیں دگہ کارست کار مرز کنگ بیتگ اَنت ، ءُ ہر یکے چہ دومی ءَ جِتا اِنت۔ بیت کنَت اے گِدارءِ تہا بازیں چیزانءَ لہتیں وانوک غیر حقیقی(Unrealistic)بہ ماراَنت بلے پدا مارا اے ھم چارگی اِنت کہ اے تہنا یک گِدارے ءُ ہما چیزاں کہ ما راستی ءَ نہ گِند اِیں، نہ ماراِیں، آہاں اگاں لبزانی وسیلہ ءَ بمار اِیںءُ بہ گِند اِیں ایشی ءِ تہا منی نزّ ءَ چُشیں ھرابی یے نیست۔

اے کتاب پہ ہما ہاں شریں وانگی تجربگے بیت کنَت کہ آہاں غیرت ءُ ننَگ ءِ نام ءَ کُشت ءُ کوش، جنیں آدماں چیر دَست کنَگ، روایاتاں پہ زور سر ءَ مُشگ یا وھد ءِ ھمرائی ءَ مردم ءِ ذہنیت ءِ بدل بئیگ ءِ پیمیں بُنگپانی وانگ وش بیت۔ 

.................................................................................................................................................